در اصطلاح فایروال سیستمی است که شبکه و یا کامپیوتر شخصی شما را در مقابل نفوذ مهاجمین، دسترسی‌های غیرمجاز، ترافیک‌های مخرب و حملات هکرها محافظت کند. نحوه عملکرد فایروال‌ها به اینگونه است که بسته ها را بین شبکه‌ها رد و بدل ومسیریابی (Route) می‌کند. و هم ترافیک ورودی به شبکه و هم ترافیک خروجی از آن را کنترل و مدیریت کرده و با توجه به قوانینی که در آنها تعریف می‌شود به شخص یا کاربر خاصی اجازه ورود و دسترسی به یک سیستم خاص را می‌دهند.
مثلا شما می‌توانید برای فایروال خود که از یک شبکه بانکی محافظت می‌کند با استفاده از قوانینی که در آن تعریف می‌کنید، بخواهید که به کاربر X در ساعت Y اجازه دسترسی به کامپیوتر Z را که درون شبکه داخلی شما قرار دارد را بدهد.
قوانینی که در یک فایروال قرار دارد بر اساس نیازهای امنیتی یک سازمان و شرکت تعیین می‌شود. ترافیک می‌تواند اجازه ورود و خروج را داشته باشد که منطبق بر سیاست‌های امنیتی فایروال باشد و بقیه ترافیک غیر مجاز است.
برای مثال اگر فایروال بر اساس قوانینی که در آن تعیین شده تشخیص دهد که ترافیکی که از آن عبور می کند برای شبکه مضر است، بلافاصله آن را بلوکه می کند و از ورود آن به شبکه جلوگیری به عمل می آورد. روش‌هایی که فایروال با آنها ترافیک را مدیریت می‌کند به ترتیب روش فیلترینگ بسته یا Packet Filtering، پروکسی سرور و Stateful Inspection است. فایروال ها می توانند هم به صورت نرم افزاری و هم به صورت سخت افزاری وجود داشته باشند اما نقطه ایده‌آل یک فایروال، فایروال ترکیبی سخت افزاری و نرم افزاری است.
به گفته فن نگار Firewall ، نرم افزار یا سخت افزاری است که درقسمت دروازه (Gateway) قرار گرفته و منابع درون شبکه را از دسترسی غیر مجاز خارجی محافظت می‌کند. فایروال مانند مانع یا حصاری بین یک شبکه قابل اطمینان و دیگر شبکه‌های غیرقابل اطمینان قرار می‌گیرد و از طریق یک مدل کنترلی، دسترسی به منابع شبکه‌ای را کنترل می‌کند. این بدان معناست که تنها ترافیکی می‌تواند اجازه ورود و خروج را داشته باشد که منطبق بر سیاست‌های امنیتی فایروال باشد و بقیه ترافیک غیر مجاز است.
یک دیواره آتش همیشه در قسمت Junction Point شبکه یعنی قسمتی که شبکه داخلی به شبکه های دیگر متصل می‌شود یا با اینترنت ارتباط برقرار می‌کند. که به آن Edge شبکه نیز گفته می‌شود و از شبکه داخلی در برابر نفوذ مهاجمان و ابزارهای مخرب حفاظت می‌کند.
